Regulacja stanu prawnego nieruchomości

Stan prawny nieruchomości jest ściśle powiązany z prawami rzeczowymi do nieruchomości, przede wszystkim z prawem własności oraz z prawem użytkowania wieczystego na mocy którego użytkownik wieczysty rozporządza nieruchomością jak właściciel.

Jednak z pewnymi zastrzeżeniami co do sposobu lub celu wykorzystania nieruchomości. Na stan prawny wpływają również ograniczone prawa rzeczowe.

Jak stanowi art.1.1. ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece
( tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), księgi wieczyste prowadzi się w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. (…) wnioski o ujawnienie prawa własności wymagały jednoznacznego określenia granic nieruchomości, których dotyczą. W wielu przypadkach określenie tych granic i ujawnienie ich wcześniej w ewidencji gruntów i budynków wymagało ustalenia i pomiaru w terenie, a także przeprowadzenia postępowań administracyjnych lub sądowych, np. rozgraniczeń. Na istniejący stan zapisów praw własności do nieruchomości nałożyły się różne przyczyny, np. brak możliwości wyegzekwowania ustawowego obowiązku ujawnienia prawa własności nieruchomości w księgach wieczystych, pomimo, że art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece ( tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 z późn. zm.) nakłada na właściciela nieruchomości obowiązek niezwłocznego złożenia wniosku o ujawnienie swojego prawa w księdze wieczystej. Do innych przyczyn należą brak synchronizacji ksiąg wieczystych z rejestrami znajdującymi się w Państwowym Zasobie Geodezyjnym i Kartograficznym, a także brak prawnych i instytucjonalnych wymogów potwierdzenia prawa własności do nieruchomości przez państwowe biura notarialne, a później wydziały ksiąg wieczystych właściwych sądów [2].

Stan prawny nieruchomości określany jest na skutek procesu analizy dostępnych dokumentów oraz informacji. Proces ten określany jest mianem due diligence. Podniesiony termin wprost oznacza należytą staranność, jednak w odniesieniu do rynku nieruchomości odzwierciedla istotę procesów występujących na rynku nieruchomości. Procesy, które wywierają wpływ na stan faktyczny oraz prawny nieruchomości to nabywanie, posiadanie i zbywanie praw rzeczowych do nieruchomości. Inwestowanie poprzez zabudowę nieruchomości gruntowej również może spowodować implikacje w stanie prawnym nieruchomości. W niniejszym rozdziale wskazano zagadnienia w największym stopniu wpływające na stan prawny nieruchomości, przy jednoczesnej konieczności jego uregulowania z zastosowaniem czynności geodezyjnych.